در دنیای امروز، ایمنی در برابر آتشسوزی به یکی از مهمترین اولویتهای طراحی و تجهیز ساختمانها تبدیل شده است. یکی از کلیدیترین اجزای این ایمنی، نصب صحیح سیستم های اعلام حریق است که نقش مهمی در نجات جان افراد و کاهش خسارات مالی ایفا میکند.
با این حال، نصب این سیستمها اگر بهدرستی انجام نشود، نهتنها کارایی لازم را نخواهند داشت، بلکه موجب بروز هشدارهای اشتباه، ایجاد حس امنیت کاذب و حتی نقض قوانین ایمنی میشود. در بسیاری از پروژههای ساختمانی، بهویژه ساختمانهای مسکونی، تجاری یا صنعتی، اشتباهات رایجی در نصب سیستم اعلام حریق مشاهده میشود که اغلب ناشی از عدم آگاهی کافی یا رعایت نکردن استانداردهای فنی است.
در این مطلب از مجموعه برق و صنعت رساء به بررسی ۵ مورد از متداولترین اشتباهات در نصب سیستم های اعلام حریق میپردازیم تا با شناخت آنها، بتوانید از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری کنید.
رایج ترین خطاها در نصب سیستم اعلام حریق که نباید نادیده بگیرید
نصب صحیح سیستم های اعلام حریق، نقش مهمی در حفظ جان و اموال افراد در زمان بروز آتشسوزی دارد. با این حال، برخی خطاهای رایج در طراحی و اجرای این سیستمها میتواند کارایی آنها را به شدت کاهش دهد و موجب بروز خسارات جبرانناپذیر شود.
در ادامه به مهمترین و رایج ترین اشتباهات نصب و راهاندازی تجهیزات اعلام حریق که دیده میشود اشاره کردهایم.
-
هشدارهای کاذب (False Alarms)
هشدارهای کاذب یکی از مهمترین مشکلات در سیستم های اعلام حریق محسوب میشوند. این هشدارها در شرایطی فعال میشوند که در واقع آتشی در کار نیست. تکرار این هشدارهای اشتباه ممکن است باعث شود ساکنان یا کارکنان نسبت به صدای آژیر حساسیت خود را از دست بدهند و در صورت وقوع خطر واقعی، آن را نادیده بگیرند.
عوامل متداولی که موجب هشدار کاذب میشوند شامل نصب حسگرها در نزدیکی آشپزخانه، بخاری، سیستم تهویه یا محیطهایی با گردوغبار بالا یا بخار زیاد است. همچنین تنظیم نادرست سطح حساسیت دتکتورها میتواند باعث تحریک بیشازحد آنها در شرایط عادی شود.
-
جایگذاری نامناسب حسگرها و آشکارسازها
محل نصب دتکتورها و آشکارسازها تأثیر زیادی بر عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق دارد. نصب در مکانهای اشتباه مانند بالای اجاق گاز، کنار پنجرههای باز، روبهروی هواکشها یا در نقاط کمتردد، باعث میشود دستگاه یا هشدارهای بیمورد بدهد یا در هنگام نیاز به درستی عمل نکند.
بهترین روش، نصب حسگرها در مکانهایی مانند راهروها، اتاقخوابها، محلهای رفتوآمد زیاد و هر طبقه ساختمان است. این جایگذاریها باعث میشود آتشسوزی در سریعترین زمان شناسایی شده و افراد فرصت واکنش مناسب داشته باشند.
-
عدم ارتباط بین تجهیزات (Lack of Interconnection)
یکی از اشتباهات رایج، عدم اتصال سیستم های اعلام حریق به صورت شبکهای و هماهنگ است. در بسیاری از موارد، تنها یکی از حسگرها یا دتکتورها هشدار را به صدا درمیآورد، در حالی که سایر نقاط ساختمان ساکت میمانند.
این موضوع بهویژه در فضاهای بزرگ، خانههای چند طبقه یا ساختمانهای اداری خطرناک است، زیرا ممکن است افرادی که در سایر بخشها حضور دارند از وقوع خطر مطلع نشوند. اتصال سیستمها به یکدیگر این امکان را میدهد که با فعال شدن یکی از آنها، تمام حسگرها همزمان هشدار دهند و همه افراد در معرض خطر به موقع مطلع شوند.
-
استفاده از تنها یک نوع آشکارساز
برخی افراد تصور میکنند که نصب یک نوع حسگر مانند دتکتور دود برای تمام شرایط کافی است، در حالی که انواع مختلف آتشسوزی نیاز به روشهای شناسایی متفاوت دارند. برای مثال، آتشسوزی ناشی از روغن ممکن است دود زیادی نداشته باشد و فقط با افزایش دما قابل شناسایی باشد.
یکی از اشتباهات پرتکرار که در بسیاری از پروژههای ساختمانی، صنعتی و حتی مسکونی مشاهده میشود، عدم رعایت فواصل مجاز بین دتکتورها است. به همین دلیل استفاده از ترکیب دتکتورهای دود، حرارت و حتی شعله یا گاز میتواند پوشش کاملتری ارائه دهد و احتمال تشخیص صحیح خطر را افزایش دهد. مدلهای ترکیبی (Multi-Sensor) نیز میتوانند گزینهای مناسب باشند، بهویژه برای ساختمانهایی با کاربری متنوع.
-
نادیده گرفتن تست و نگهداری دورهای
مشکلات رایج ناشی از عدم آپدیت سیستم اعلام حریق نه تنها سطح ایمنی را کاهش میدهد، بلکه میتواند باعث بروز مشکلات فنی، هزینههای اضافی و حتی تهدید جان افراد شود. حتی بهترین سیستم های اعلام حریق هم بدون نگهداری مناسب ممکن است در لحظه نیاز از کار بیفتند. باتریهای فرسوده، سنسورهای آلوده به گردوغبار، یا قطعات معیوب میتوانند باعث شوند دستگاهها هنگام بروز آتشسوزی عمل نکنند.
یکی از مهمترین اقدامات پس از نصب، تنظیم برنامههای منظم برای تست عملکرد سیستم و تعویض قطعات مصرفی است. این تستها میتوانند شامل بررسی دستی دتکتورها، بررسی باتریها و همچنین سرویس توسط تکنسینهای حرفهای باشند. رعایت این نکات، ضامن عملکرد مؤثر و بلندمدت سیستم در شرایط اضطراری است.
چرا این اشتباهات مهم هستند؟
- ایمنی کاهشیافته:
در شرایط اضطراری، عملکرد صحیح و بهموقع سیستم اعلام حریق میتواند جان انسانها را نجات دهد. وقتی آشکارسازها بهدرستی نصب نشده باشند یا سیستمها به شکل مناسبی کار نکنند، خطر شناسایی نشدن بهموقع آتشسوزی بالا میرود. این موضوع میتواند منجر به گسترش سریع آتش، آسیبهای جانی جدی و خسارات سنگین مالی شود. - کاهش اعتماد کاربران:
هشدارهای بیمورد و تکرارشونده میتوانند باعث شوند افراد نسبت به هشدار واقعی بیتفاوت شده و عکسالعمل مناسب نشان ندهند. این پدیده که به آن “عادت کردن به آژیر” نیز گفته میشود، در مواقع بحرانی زمان واکنش را کاهش داده و خطر را افزایش میدهد. - پیآمدهای قانونی و مالی:
در بسیاری از کشورها و مناطق، نصب نادرست سیستمهای ایمنی آتشسوزی یا عدم اجرای تستهای دورهای، برخلاف قوانین ایمنی ساختمان است. این تخلفات ممکن است منجر به جریمه، از بین رفتن بیمه یا مسئولیتهای حقوقی برای مالکان و مدیران ساختمان شود. همچنین هزینههای ناشی از خسارت آتشسوزی در نبود یک سیستم کارآمد، بسیار بیشتر از هزینه نصب و نگهداری اصولی است. اگر میخواهید پایان کار ساختمان را بگیرید یا به دنبال تمدید مجوز یک واحد صنفی هستید، ضروری است تاییدیه آتش نشانی ساختمان را اخذ نمایید. این گواهینامه به منزله ایمنی ساختمان در برابر حوادث آتش سوزی است.
مشاوره، طراحی و اجرا سیستم های اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر
چگونه از این اشتباهات پرهیز کنیم؟
- آموزش و نصب تخصصی:
یکی از مهمترین راههای جلوگیری از خطا در نصب سیستم اعلام حریق، استفاده از نیروهای متخصص و آموزشدیده است. انتخاب نصابهای حرفهای که تجربه عملی کافی در اجرای استانداردهای ایمنی دارند، میتواند تا حد زیادی از بروز مشکلات آینده جلوگیری کند.
برای اینکار مجموعه برق و صنعت رساء مطابق نیاز صنعت برق و ایمنی کشور بصورت سهامی خاص فعالیت خود را آغاز نموده است. پروژه های متنوع نظیر اجرا سیستم زمین و حفاظت صاعقه تالار فرهنگ و هنر کرمان گوشه ای از موفقیت های این صنعت میباشد. - انتخاب حسگر مناسب:
برای پوشش کامل و کاهش خطا، بهتر است از ترکیب دتکتورهای دود و حرارتی در نقاط مختلف ساختمان استفاده شود. استفاده از تنها یک نوع حسگر، ممکن است برخی از آتشسوزیها را شناسایی نکند، بهویژه آتشهایی که بدون دود یا با دمای بالا همراه هستند. - انجام تست دورهای:
عملکرد سیستم اعلام حریق باید حداقل ماهی یکبار بهصورت دستی بررسی شود. این تستها شامل بررسی وضعیت باتریها، پاسخدهی حسگرها و عملکرد کل سامانه است. تست منظم باعث میشود مشکلات احتمالی پیش از بروز خطر، شناسایی و رفع شوند. - تحقیق و رعایت استانداردها:
پیش از خرید و نصب سیستم، باید استانداردهای بینالمللی یا محلی (مانند NFPA یا استاندارد ملی ایران) بهدقت مطالعه و رعایت شوند. اجرای صحیح دستورالعملهای تولیدکننده، نهتنها عملکرد دقیقتری ایجاد میکند، بلکه در موارد اضطراری میتواند از بروز فاجعه جلوگیری کند. - بهروزرسانی و تجهیز مجدد:
اگر سیستم فعلی قدیمی شده، هشدارهای کاذب زیادی تولید میکند یا با استانداردهای جدید همخوانی ندارد، باید هر چه سریعتر برای ارتقا یا تعویض آن اقدام شود. بهروزرسانی منظم تجهیزات تضمین میکند که ساختمان همواره از سطح ایمنی قابل قبولی برخوردار باشد.
جمع بندی
نصب صحیح سیستم اعلام حریق مستلزم توجه دقیق به جزئیات فنی و رعایت استانداردهای ایمنی است. با خودداری از اشتباهات رایج اشاره شده، میتوانید اطمینان حاصل کنید که سیستم در لحظه حساس، بهترین عملکرد را ارائه میدهد و از جان و مال افراد بهخوبی محافظت میکند. همچنین، انتخاب تجهیزات باکیفیت و نگهداری منظم نقش کلیدی در افزایش دوام و اثربخشی سیستم دارد.
برای دریافت مشاوره تخصصی، نصب ایمن، بررسی دورهای و بهرهمندی از خدمات پشتیبانی معتبر، به سایت رساتک به نشانی rassatec.ir مراجعه کنید؛ این مجموعه همراه قابلاعتماد شما در حفظ ایمنی ساختمان، پیشگیری از خطرات ناشی از آتشسوزی و اجرای حرفهای سیستم های اعلام حریق است.
